Anders op zoek naar Gezondheid: ‘Een gezonde en sociale basis begint bij kinderen’
Met haar nieuwste creatie maakt Chantal Walg haar naam als anders denker en doener waar; ze schreef een kinderboek over gezondheid. Het boek Anders op zoek naar Gezondheid biedt 42 verhalen over een breed scala aan thema’s, van genieten tot bewegen, jezelf accepteren en dankbaar zijn. Met dit boek hoopt ze te kunnen beginnen bij de basis: kinderen.
Gezondheid noemt ze haar grote passie. De samenleving gezonder maken is haar missie. Als gezondheidswetenschapper en verpleegkundige is Chantal Walg, geen onbekende voor Lijn1, al jaren bezig met veranderingen in de zorg. Daarbij kijkt ze vanuit wat er wél kan en vertrekt ze bij de leefwereld van mensen. Samen met professionals, managers en bestuurders in heel Nederland werkt ze aan deze andere kijk op gezondheid.
Eerder schreef ze hierover het boek ‘Gezond centraal Opschudding in de gezondheidszorg’, met als thema de transitie in de zorg en hoe deze vraagt om een compleet ander startpunt. Niet bij ziekte, maar bij gezondheid. En niet bij het systeem van wet-, regelgeving en financiering, maar bij mensen. Eigenlijk heeft ze dus een complete cultuuromslag voor ogen, in plaats van wat het optimaliseren wat we nu doen.
Cultuuromslag
Als onderdeel van die cultuuromslag benoemt ze in dat eerste boek al dat kinderen op school les zouden moeten krijgen over Positieve Gezondheid. Wat is gezondheid en wat kunnen zij zelf doen om hun eigen gezondheid te bevorderen? ‘Anders op zoek naar gezondheid’ geeft hier handen en voeten aan. De avontuurlijke hoofdpersoon Anders gaat in 42 verhalen op zoek naar de betekenis van gezondheid in een taal die kinderen aanspreekt. De verhalen zijn afgewisseld met ‘wist-je-datjes’, bedoeld als aanleiding om samen een ander gesprek te kunnen voeren.
Hoe is het idee voor dit boek ontstaan?
‘Het was er eigenlijk opeens! Toen we vorig jaar te maken kregen met de coronapandemie, startte ik een challenge voor in eerste instantie mijn twee puberzonen. Elke dag gaf ik hen een opdracht op basis van Positieve Gezondheid. Ze vonden dat erg leuk en ik ben ze ook op mijn site gaan zetten. Zo verdiepte ik werkenderwijs alle elementen.
Op een dinsdagochtend om 4.00 – ik sta altijd vroeg op, maar dit was wel heel overdreven – werd ik wakker en dacht: ik moet een kinderboek maken over al deze elementen! Want een gezonde en sociale basis begint nou eenmaal bij kinderen. Ik kan wel tegen volwassenen gaan zeggen dat het anders moet, maar als kinderen een andere basis krijgen, zal dat veel makkelijker gaan.
Toen dat kwartje eenmaal viel, kwam ik echt in een flow en de verhalen stroomden uit mijn pen. Halverwege had ik wel even zo’n moment van: waar ben ik eigenlijk mee bezig? Maar dankzij goede feedback van mensen om me heen, durfde ik door te gaan. Ik hoop dat we door deze eenvoudige taal en verhalen nog meer in het concept gaan zitten. Dus dat we in plaats van over positieve gezondheid te praten, het echt gaan leven en zien hoe dichtbij al deze aspecten zijn.’
Anders gaat met een heel breed scala aan thema’s aan de slag. Van bewegen, slapen en goed voor jezelf zorgen tot zaken als natuur en milieu.
‘Ja, gezondheid behelst veel meer dan we denken. We zijn zo gefocust op ziekte en voorkomen van ziekte – dat zien we nu ook met corona -, maar er is zoveel meer. En alles hangt met elkaar samen. Natuur en milieu. Biodiversiteit. Als we niet anders gaan leven en met dieren omgaan, zullen zoönose blijven voorkomen.
In China, maar ook bij ons met onze enorme dichtheid aan landbouwdieren. Dan kan de focus blijven liggen bij brandjes blussen en vaccineren, maar daarmee zijn we er nog niet. We zijn er pas als we zien dat als wij niet goed voor elkaar en de aarde zorgen, we blijven dweilen met de kraan open. Juist kinderen kunnen die brede kijk oppikken. Die denken nog logisch en los van al onze opgetuigde systemen.’
Is dat allemaal niet wat zwaar of ingewikkeld voor kinderen?
‘Nee hoor. De thema’s zijn vertaald in luchtige verhalen die focussen op wat wel goed is voor ons en zo denk ik ook dat we het moeten oppakken. Alleen door het positief te benaderen en te brengen, kun je het op een fijne manier bij je dragen en ernaar gaan leven. Ook ik ben echt wel optimistisch. Maar ik zie wel de urgentie en de noodzaak om het anders te doen. Dat kan hand in hand gaan.’
Er is toch ook al steeds meer aandacht voor preventie?
‘Ja, en dat is ook goed, maar bij preventie gaat het nog steeds om aanpassen van iemands levensstijl om ziekte te voorkomen. Het gaat nog steeds om voorkomen wat we niet willen. En uiteindelijk geloof ik niet dat we harder gaan lopen voor iets wat we willen voorkomen. Natuur of welzijn op recept is mooi, maar zie ik als iets voor in de transitiefase waar we nu inzitten. Want eigenlijk ben je dan toch al te laat?
Wat zou er gebeuren als je we gaan leven vanuit wat we wél willen? Als we leven vanuit gezondheid, waarbij dat begrip ook draait om het hebben van vrienden, van dankbaar zijn en van zorgen voor de wereld? Dus in plaats van handelen bij klachten door een recept van de huisarts, kunnen we kinderen leren dat natuur helpt en bijdraagt aan geluk en gezondheid.
Dat vraagt om een andere taal, een andere manier van kijken, denken en doen. Gelukkig merk ik ook dat er velen met mij zijn in de zorg, van professionals, beleidsmakers tot bestuurders, die deze omslag willen maken.’
Het was voor jou een avontuurlijke stap, zo’n kinderboek schrijven. Hoe zijn de reacties tot nu toe?
‘Het boek is er nog maar net, maar tot nog toe is het positief. Mensen lezen het met hun kinderen of kleinkinderen, er is interesse vanuit scholen en ook van ‘grote mensen’ hoor ik leuke reacties. Er zitten genoeg dubbele lagen en betekenissen in, daar ben ik nou eenmaal gek op, dus ook zij kunnen er zeker wat uithalen.’
Wat is Positieve Gezondheid?
Positieve Gezondheid is een brede kijk op gezondheid. Het gaat over het vermogen om je aan te passen en je ‘eigen’ regie te kunnen voeren in het licht van alle emotionele, fysieke en sociale uitdagingen die je tegenkomt in je leven. Positieve Gezondheid bestaat uit zes dimensies: je lichaam, je gedachten en gevoelens, mee kunnen doen, lekker in je vel zitten, dagelijks leven en nu & later. Daaronder vallen weer een heleboel aspecten, 42 in totaal.
Gezond zijn & blijven hangt dus met heel veel samen en jij bent zelf de rode draad die daar een rol in kan spelen. De verschillende dimensies hebben ook veel invloed op elkaar. Wanneer je bijvoorbeeld lekker in je vel zit, lukt het je ook beter om mee te kunnen doen met je vrienden en wanneer je je pols gebroken hebt, dan kun je weer minder makkelijk je dagelijkse dingen doen als douchen en je aankleden enzovoort. Dit concept wordt binnen de gezondheidszorg meer en meer omarmd, niet alleen door verschillende professionals in de praktijk, maar ook door beleidsmakers en binnen het onderwijs.
Meer lezen over Chantal en haar boek? www.andersopzoeknaargezondheid.nl
Meer lezen over de toepasbaarheid van Positieve Gezondheid in de huisartsenpraktijk? Onlangs verscheen bij Institue for Positive Health het Handboek Positieve Gezondheid in de Huisartsenpraktijk.